"Links" is een link naar een actuele sitautie gezien vanuit een sociaal oogpunt
Deze pagina wordt binnen een maand veranderd
Bijgewerkt op 02-04-2001

Milosevic' verantwoording

Voorwaardelijk of onvoorwaardelijk

 

Met de arrestatie van Milosevic gaat het Balkan drama weer een nieuwe fase in. De uitgeputte leider van Joegoslavië dreigde zichzelf om te brengen, maar, zoals iedere rebel weet, volgt men vaak een ander pad dan de ouders deden. Hiermee is de vraag of Milosevic zich ooit zal moeten verantwoorden beantwoord en een nieuwe vraag komt kijken; hoe en waar moet Milosevic zich verantwoorden.
Dat de Serviërs de eer aan zichzelf willen houden is geen vreemde gedachten. Zij zijn getraind om eigen beslissingen te nemen, wars van de internationale belangen. Daarnaast hebben de internationale belangen met Servië gesold alsof het een irritante puber was.
De internationale gemeenschap heeft er geen twijfel over laten bestaan dat zij de meeste rechten hebben om Milosevic te veroordelen. Chantage werd daarbij niet geschuwd (denk aan de miljoenen hulp die geblokkeerd werden totdat Milosevic gearresteerd is). Het is uiteindelijk niet vreemd als de nieuwe Joegoslavische regering Milosevic zal uitleveren om zo zelf van het probleem af te komen.
Hoe de verantwoording van Milosevic zal uitpakken is natuurlijk een vraag die gerelateerd is aan de ondervrager. In het westen gaan vele stemmen op om de man aan Den Haag uit te leveren. Maar misschien zijn dat sentimenten uit de tijd dat de Kosovaren nog slachtoffer waren van genocide, en uit dezelfde tijd dat Milosevic, voor het blok gezet in Rambouillet, wederom de paria van de internationale gemeenschap werd, nadat hij enkele jaren op steun had kunnen rekenen nadat hij de Bosnische Serviërs had laten vallen. Pas toen, enkele dagen voor het einde van de bombardementen van de NAVO op Servië, werd Milosevic aangeklaagd door het oorlogstribunaal. Een actie die de schijn opwierp dat hij in zijn hok moest blijven, een opdracht die Saddan H. zo graag accepteerde.
Het lijkt er zelfs een beetje op dat er lichte paniek ontstond in de westerse politieke kringen toen Milosevic in November dreigde te vallen. Er waren talloze politici die vertelde wat er moest gaan gebeuren, zoveel dat de helderheid in ieder geval zeker ver op de achtergrond kwam te staan.

Wat is het verschil tussen berechting in Joegoslavië en berechting in Den Haag? Het probleem met berechting in Den Haag is het geval van de scheve verhoudingen. De Serviërs hebben al vaak laten merken dat zij het tribunaal niet vertrouwen. Zeker is dat de werkzaamheden van het tribunaal nog geen sprietje heroverweging hebben gebracht in voormalig Joegoslavië. Duidelijk is ook dat het tribunaal wordt gesteund door krachten die chantage inzetten om hun doel te bereiken. Aan de andere kant, berechting in Joegoslavië kan ook ondoorzichtig zijn, of zelfs doorgestoken kaart. De vraag of hij onvoorwaardelijk wordt berecht lijkt mij in beide gevallen twijfelachtig.

Een betere vraag zou zijn: wat willen we met de berechting van Milosevic? Willen we hem boete zien doen omdat hij schuldig is? In dat geval kan je hem beter naar Den Haag sturen. Maar daar zouden dan dus alle schuldigen moeten komen. Willen we verantwoording? In dat geval lijkt mij een goede vertaling uit een rechtbank in Joegoslavië de beste mogelijkheid, omdat zijn proces is Den Haag meer politiek zal worden. Een proces in Joegoslavië zal zeker minder tv-geniek zijn. Willen we de waarheid? Dat lijkt me een probleem worden want aan alle kanten zitten mensen die belangen hebben die beter niet aan het daglicht komen. In dat geval kan Milosevic meer verdienen met zijn mond te houden dan met een uitgave-contract.
Het beste zou natuurlijk zijn als Milosevic zich uitpreekt over de gehele gang van zaken, zodat alle betrokkenen (en schuldigen) en alle fouten en vergrijpen aan het daglicht komen. Het idee van de waarheidscommissie in Zuid Afrika zou best wel eens te hoog gegrepen kunnen zijn voor de stugge blanke man, maar we kunnen moeilijk 100.000 schuldigen in het gevang zetten.
Om de keuze toch eerlijk te laten verlopen is een algehele analyse van het Balkandrama gewenst waarin de waarheid, de schuld en de boete, in die volgorde van prioriteit, gemeengoed kunnen worden. Opdat de mensen in de Balkan zelf de stappen kunnen maken naar een nieuwe en onvoorwaardelijke toekomst. En wij met hen.

 

MSP, 04-2001